باریت (بارایت) ترکیب طبیعی سولفات باریم به فرمول (BaSO4) میباشد، که جزو گروه سولفات ها است. نام باریت از واژه یونانی Barys، به معنای سنگین و به دلیل سنگینی ویژه و بالای آن گرفته شده است. از مشخصات مهم باریت در مقایسه با سایر مواد غیرفلزی وزن مخصوص بالای آن بوده و این کانی یک کانی صنعتی بوده و از آن استفادههای زیادی در صنعت میشود.
تولید جهانی باریت
مقدار زیادی باریت استخراج شده از معادن دنیا با استفاده از روشهای فرآوری متداول، به درجه خلوص و دانهبندی مورد نظر رسیده و سپس به بازارهای مصرف، فرستاده می شود. مهمترین انواع تجاری باریت که در بیش از 40 كشور دنیا تولید می شود، شامل:پودر باریت (سولفات باریم طبیعی) جهت حفاری، پودر باریت پوششی، مخصوص صنایع رنگسازی و كاغذ سازی و باریت كریستالین جهت صنایع دارویی و شیمیایی است.
بر اساس داده های سازمان زمین شناسی بریتانیا (BGS) ، کشورهای چین، هند، مراکش، آمریکا، ایران، مکزیک، ترکیه، قزاقستان، آلمان، ویتنام، بلغارستان، روسیه، انگلستان، تایلند، الجزایر، فرانسه، برزیل، پاکستان، اسپانیا و اسلواکی از مهمترین تولید کنندگان باریت می باشند.
باریت در صنعت حفاری
باریت به علت داشتن وزن مخصوص بالا، خنثی بودن، قیمت پایین، در صنعت حفاری نفت و گاز کاربرد فراوان دارد. باریت در حفاری های عمیق برای نفت و گاز در طریقه ی روتاری و در مناطقی که فشار گاز یا مایع از پایین زیاد میباشد برای سونداژ و جلوگیری از خروج مواد وکنترل فشار، مورد استفاده قرار میگیرد. در این حالت پودر باریت به محلول معمولی آب و گل رس اضافه میشود.
باریت تولیدی شرکت تحت استاندارد (API و OCMA)، زیر نظر آزمایشگاه مجهز شرکت تولید میشود. از نظر کیفیت، باریت تولیدی لیدوما از با کیفیت ترین باریتها است و بدین جهت ارزش صادراتی دارد.
برای ایجاد کیفیت ثابت، روزانه به طور مداوم، از کیسه ها نمونهگیری انجام میشود و روی نمونهها آزمایشهای مربوط به دانسیته، دانهبندی، یون کلسیم و ویسکوزیته صورت میگیرد.
میزان باریت مصرفی در هر کیلومتر حفاری حدود ۴۳۰ تن گزارش شده است.
باریت در صنعت رنگسازی
باریت درصنایع رنگسازی به عنوان ماده پرکننده مناسب، مورد استفاده قرار میگیرد. مصرف اصلی باریت به عنوان یك عامل پركننده در رنگسازی و مصارف پوششی است. باریت بیرنگ و پودر شده میتواند به عنوان پركننده در رنگ به كار رود. علاوه برآن در تهیه لیتوپون یا رنگ دانههای سفید كه دارای 70% سولفات باریم و 30% سولفید روی میباشد و در اثر واكنش سولفید باریم با سولفات روی تشكیل میشود، به كار میرود.
از سال 1950، باریت اهمیت خود را در ساخت لیتوپون از دست داد و TiO2 در ساختن رنگدانه رنگ سفید به میزان زیادی جایگزین آن شد. علت این امر، قدرت پوششی زیادی است كه TiO2 به رنگ می دهد، ولی باید توجه داشت كه استفاده از آن در ساخت لیتوپون از نظر قیمت تمام شده گرانتر میباشد. سولفات باریم طبیعی با خلوص 95-90 درصد و همراهی كمتر از 1% اكسید اهن بطور عمده برای تولید رنگ سفید و نیز برای سیال كننده رنگ استفاده میشود.
بیشترین كاربرد باریت جهت درجهبندی پوششی در صنعت رنگسازی است. این تركیب شیمیایی، هیچ گونه تاثیر رنگدانه ای نا مطلوب نداشته و برای تكمیل توزیع یكنواخت ذرات رنگی و جهت تقویت نمودن خواص این تركیب به عنوان پوشش مقاوم در برابر بازشدگی تركهای پرشده، عمل می نماید. باریت در مش 1500 و 2500 در رنگسازی کاربرد دارد و در پاکت های 20 کیلویی قابل عرضه است.
باریت در دیگر صنایع
باریت در صنایع دیگری چون دارویی (به علت خاصیت جذب اشعه رادیو اکتیو)، لاستیک، لنت ترمز، سرامیک، مواد شیمیایی، متالوژی، شیشهسازی، کاغذ، بلوک های سیمانی، در آلیاژها، در ساخت باند فرودگاهها مورد استفاده قرار میگیرد.